بازی‌های المپیک یا المپیاد ورزشی به جشنواره ی ورزشی ای گفته می شود که به عقیده باستان شناسان و تاریخ نویسان در یونان باستان برگزار می¬ گردید و در اواخر قرن ۱۹ میلادی از نو احیا شد. در دوران مدرن، تا دهه هفتاد قرن بیستم میلادی شرکت کنندگان حتماً می بایست ورزشکاران غیر حرفه ای می بودند؛ ولی در طی دهه هشتاد قرن بیستم، درها به روی ورزشکاران حرفه ای هم باز شد. بعد از گذشت سال ها از احیا شدن، المپیک تبدیل به معتبرترین و بزرگترین رویداد ورزشی در سراسر جهان شده است. برای حضور در مرحله نهایی این مسابقات و کسب حد نصاب ورودی در هر رشته ورزشی، هزاران ورزشکار از سراسر جهان شرکت می کنند. بازی های المپیک با حضور بیش از 200 کشور جهان در واقع معتبرترین مسابقات ورزشی به شمار می رود. امروزه بسیاری از ورزشکاران آرزوی شرکت و مدال آوردن در المپیک را دارند.
اطلاعاتی از المپیک پاریس
سی و سومین دوره بازی های المپیک تابستانی 2024 به میزبانی کشور فرانسه با برگزاری مراسم افتتاحیه در روز جمعه پنجم مردادماه در ساحل رود سن واقع در پاریس برگزار شود و ورزشگاه استاد دو فرانس میزبان مراسم اختتامیه و مسابقات دو میدانی این رقابت‌هاست. تعداد 10714 ورزشکار از 206 کشور جهان در 329 رویداد در 32 رشته ورزشی در بخش زنان و مردان به رقابت می پردازند و این پیکارها در روز بیست و یکم مردادماه خاتمه می یابد. شهر پاریس پس از المپیک سال 1900 و 1924 و پس از صد سال برای سومین بار میزبانی باشکوه این رقابت ها را بر عهده می گیرد.
ایران در المپیک
کاروان ورزشی ایران در ادوار برگزاری المپیک، در 18 دوره سابقه حضور در این مسابقات را دارد و برای المپیک ۲۰۲۴ پاریس، ۴۰ ورزشکار در رشته‌های ورزشی کشتی آزاد، کشتی فرنگی، تیروکمان، وزنه‌برداری، شمشیربازی، تکواندو، ژیمناستیک، دوچرخه سواری، شنا، سنگنوردی، دوومیدانی، قایقرانی، تنیس روی میز و تیراندازی صاحب سهمیه شده‌اند و برای کسب افتخار در بزرگ ترین آوردگاه ورزش جهان به میدان می روند. کسب 24 مدال طلا، 23 مدال نقره و 29 مدال برنز در مجموع 76 مدال المپیکی رهاورد ورزشکاران کشورمان در 17 دوره پیشین این پیکارها بوده است.
کدام استان ها ورزشکاران بیشتری در المپیک پاریس دارند؟
متولدین استانهای مازندران، تهران و خوزستان بیشترین ورزشکاران ایرانی حاضر در المپیک ۲۰۲۴ پاریس هستند.
سی‌وسومین دوره بازی‌های المپیک از پنجم مرداد در شهر پاریس آغاز می‌شود و ایران با ۴۰ ورزشکار شامل ۲۹ ورزشکار مرد و ۱۱ ورزشکار زن عازم پاریس خواهد شد و این نفرات در ۱۳ رشته به رقابت می‌پردازند.
در ادامه پراکندگی جغرافیایی استان محل تولد ورزشکاران ایرانی حاضر در المپیک پاریس آمده است که به ترتیب استان مازندران با ۷، تهران با ۶ و خوزستان با ۵ ورزشکار بیشتری ورزشکاران حاضر در المپیک ۲۰۲۴ پاریس را به خود اختصاص داده‌اند.
۱۵ استان در المپیک پاریس نماینده دارند و ۱۶ استان سهمی در کاروان ایران ندارند.
استان مازندران (7 نفر)،استان تهران (6 نفر)،استان خوزستان (5 نفر)،استانهای آذربایجان شرقی و اصفهان (3 نفر)،استانهای البرز کرمانشاه ، قزوین ، لرستان ، گیلان و یزد ( 2 نفر) و استانهای گلستان ، زنجان، خراسان رضوی و آذربایجان غربی ( 1 نفر)
بهترین عملکرد کاروان ورزش ایران در ۱۰ دوره اخیر بازی‌های المپیک تابستانی، ۲۰۱۲ لندن بوده است.
ورزش ایران تا کنون ۱۸ بار در ادوار مختلف بازی‌های المپیک تابستانی حضور داشته است که به بررسی عملکرد و جایگاه کاروان ایران در ۱۰ دوره گذشته این رقابت‌ها، از نظر کسب رتبه در جدول مدالی مسابقات می‌پردازیم.
نکته: فریدون ملکم شاهزاده ایرانی بود که در المپیک ۱۹۰۰ – پاریس، به صورت انفرادی و در رشته ورزشی شمشیر بازی شرکت کرد. کاروان ورزشی ایران، نخستین بار در المپیک ۱۹۴۸ لندن حاضر شد.
بهترین عملکرد کاروان ورزشی ایران از نظر رنگ مدال و رنکینگ در جدول مدالی، در المپیک ۲۰۱۲ لندن بوده است. کاروان ایران با ۱۳ مدال مختلف (۷ طلا، ۵ نقره و ۱ برنز) در رتبه ۱۲ قرار گرفت. ایران در این رقابت‌ها ۵۳ ورزشکار داشت. حمید سوریان، امید نوروزی، قاسم رضایی، بهداد سلیمی ۴ طلایی ایران در لندن بودند و پس از اینکه دوپینگ ورزشکاران روس و سایر کشورها پس از سالها مثبت اعلام شد، کمیل قاسمی، سعید محمدپور و نواب نصیرشلال نیز به جمع طلایی های ایران در المپیک ۲۰۱۲ لندن اضافه شدند. بدترین عملکرد ایران نیز از نظر تعداد مدال، المپیک ۱۹۹۸ سئول است که تنها یک مدال نقره را به دست آورد. ایران در آن بازی‌های ۲۷ ورزشکار داشت و در رتبه ۳۶ جدول مدال‌ها ایستاد. بدترین جایگاه ایران از نظر رنکینگ نیز بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ پکن بود که با وجود کسب ۲ مدال (۱ طلا و ۱ برنز)، جایگاهی بهتر از رتبه ۵۲ را به دست نیاورد. ایران ۵۵ ورزشکار در آن بازی‌های داشت.
اما ورزش کردستان در این آوردگاه باشکوه ورزشی چه حضور و دستاوردی را داشته است؟
خاک زر خیز کردستان در زمینه ورزش نیز دارای استعدادهای فراوانی بوده است اما کم برخورداری استان کردستان از منابع مالی مختص به ورزش، زیرساخت ورزشی ناکافی و ضعف ساختار مدیریت کلان در ورزش همواره به عنوان سد محکمی در برابر ورزشکار مستعد این استان سر به آسمان کشیده است و حضور ورزشکاران کردستانی با پیراهن مقدس جمهوری اسلامی ایران در ادوار المپیک به 3 ورزشکار در بخش بازی های المپیک و یک ورزشکار در بازی های پارالمپیک خلاصه می گردد. هرچند حضور مربیان و داوران در این آوردگاه چشمگیرتر بوده است. با توجه به نهایی شدن لیست تیم های ملی اعزامی به المپیک پاریس 2024، حسرت حضور ورزشکاران کردستانی در این آوردگاه به چهار دوره متوالی رسیده است و برای حضور یک ورزشکار از کردستان به این رقابت ها باید چهار سال دیگه به انتظار بنشینیم و این غیبت طولانی 20 ساله خواهد شد.
مروری بر حضور و نتایج ورزشکاران کردستانی در ادوار المپیک
عبدالله چمن گلی – کشتی فرنگی * المپیک بارسلون 1992 – اسپانیا * عملکرد: مقام ششم
عبداالله چمن گلی فرنگی کار اهل شهرستان سقز یکی از پر افتخارترین ورزشکاران کردستان در عرصه ملی بوده است. چمن گلی دارنده 2 مدال طلا، یک نقره و یک برنز مسابقات وزن 68 کیلوگرم کشتی فرنگی قهرمانی آسیا بعنوان نخستین ورزشکار تاریخ ورزش استان کردستان به رقابت های المپیک گام نهاد و در بازی های المپیک بارسلون 1992 اسپانیا در ترکیب تیم ملی کشتی فرنگی ایران در جایگاه ششم این پیکارها ایستاد.
نام: عبدالله چمن گلی
وزن: ۶۸ کیلوگرم
شرکت کننده: ۱۹ کشتی گیر
جایگاه: ششم
سامان طهماسبی – کشتی فرنگی * المپیک پکن 2008 – چین * عملکرد: یازدهم
سامان طهماسبی دومین ورزشکار در رشته کشتی فرنگی از استان کردستان بود که رهسپار المپیک 2008 پکن شد. طهماسبی در وزن 84 کیلوگرم کشتی فرنگی دارنده مدال طلا قهرمانی آسیا 2007 و دو نشان برنز 2006 و 2007 قهرمانی جهان با هزاران امید و آرزو برای کسب نخستین مدال تاریخ ورزش کردستان در المپیک به این مسابقات اعزام شد اما با کسب دو نتیجه شکست در مجموع یازدهم شد و وداع تلخی با این مسابقات داشت.
نام: سامان طهماسبی
وزن: 84 کیلوگرم
شرکت کننده: 21 کشتی گیر
جایگاه: یازدهم
حامد سهراب نژاد – بسکتبال * المپیک پکن 2008 – چین * عملکرد: یازدهم
حامد سهراب نژاد سومین ورزشکار کردستانی حاضر در بازی های المپیک تابستانی است که در تیم ملی بسکتبال ایران و بعنوان یکی از دو نماینده قاره آسیا در میان 12 تیم شرکت کننده در المپیک 2008 پکن، به این دوره از مسابقات اعزام شد. سهراب نژاد بازیکن 208 سانتیمتری بسکتبال کردستان در اوج دوران شکوفایی بسکتبال ایران در قاره آسیا، حضور در المپیک را نیز تجربه کرد و پس از آن نشان طلای مسابقات قهرمانی آسیا 2009 و مدال برنز بازی های آسیایی 2010 گوانگژو چین را به تالار افتخارات خود افزود. در بازی های المپیک که تنها 12 تیم برتر جهان حضور داشتند تیم ملی ایران توفیقی کسب نکرد و با کسب 5 شکست متوالی در رده بندی نهایی بالاتر از کشور آنگولا در جایگاه یازدهم قرار گرفت.
نام: حامد سهراب نژاد
پست: فوروارد قدرتی
تیم های شرکت کننده: 12 تیم
جایگاه: یازدهم
محمد زاهد جبرئیلی – پارا دومیدانی *پارا المپیک بارسلون 1992 – اسپانیا * عملکرد: مقام چهارم – مقام هفتم
کاوان ورزشی جانبازان و معلولین (توانیابان) کشورمان در بازی های پارا المپیک سئول 1988 برای نخستین بار به این پیکارها اعزام شد. دومین تجربه حضور کاروان ورزشی کشورمان در پارا المپیک بارسلون 1992 با حضور محمد زاهد جبرئیلی ورزشکار توان یاب رشته پارا دوومیدانی رقم خورد. کاروان ایران با 29 ورزشکار در 3 رشته ورزشی (دوومیدانی، تنیس روی میز و والیبال نشسته آقایان) حضور یافت. محمد زاهد جبرئیلی در این مسابقات در کلاس F7 ماده پرتاب وزنه با رکورد 16/9 چهارم شد و در ماده پرتاب وزنه با رکورد 88/29 در مکان هفتم قرار گرفت.
بررسی حضور مربیان و داوران در ادوار المپیک
در بخش مربیان جمیل لطف الله نسبی که از سال 2015 میلادی سکان دار تیم های ملی تنیس روی میز بزرگسالان ایران شده است برای سومین دوره متوالی رهسپار المپیک خواهد شد. 2016 ریودوژانیرو، 2021 توکیو ژاپن و 2024 پاریس فرانسه به عنوان رکوردی تاریخی و بی نظیر در ورزش کردستان ماندگار خواهد بود.
جمشید خیرآبادی در قامت مربی تیم ملی کشتی فرنگی در المپیک 2012 لندن انگلیس همراه با محمد بنا یک قهرمانی شیرین را با کسب 3 مدال تاریخی طلا در کشتی فرنگی از خود برجای گذاشت. خیرآبادی سپس بعنوان سرمربی تیم ملی کشتی فرنگی جهوری آذربایجان با ترکیب یک کادر و حضور دو کشتی گیر بومی از استان کردستان در ترکیب تیم ملی کشتی فرنگی جمهوری آذربایجان موفق به کسب 2 نشان برنز شد که یکی از این مدال ها بنام صباح شریعتی کشتی گیر کردستانی بدست آمد که جزو افتخارات ورزشکاران فرا تابعیتی محسوب می گردد.
در بخش داوران نیز هوشنگ شریعتی در بازی های پارا المپیک 2012 لندن بعنوان داور رشته ورزشی گلبال در این رویداد مهم و ارزشمند حضور داشته است.
هیرش اسماعیل زاده
